Een bevalling gaat altijd gepaard met pijn. Daar kan niemand omheen. De pijnbeleving tijdens de bevalling wisselt per persoon en zelfs per bevalling. Hoeveel pijn jij zult hebben en hoe je het beste hiermee om kunt gaan, kan dus niemand goed voorspellen. Tijdens de zwangerschap is het belangrijk om je, samen met ons, goed voor te bereiden op het onbekende en onvoorspelbare van de bevalling. Goede voorlichting over de bevalling en pijnbeleving zijn belangrijk om een bevalling naar tevredenheid te laten verlopen. Het volgen van een zwangerschapscursus kan hier een goede bijdrage aan leveren. Lees hier onder over goede voorbereiding, natuurlijke pijnverlichting en pijnstilling.
Goede voorbereiding
Lees folders, tijdschriften, boeken over bevallen. Volg een zwangerschapscursus en oefen alvast wat ademhalingstechnieken. Goede informatie en voorbereiding maken vaak dat je tijdens de bevalling beter kunt ontspannen. Hierdoor zul je minder last hebben van de pijn.
Als er tijdens de bevalling goede ondersteuning is, kun je beter met de pijn om gaan. Bedenk wie jou tijdens de bevalling het beste kan ondersteunen. Dit kan je partner zijn, maar bijvoorbeeld ook je moeder of een goede vriendin. Bespreek met je ‘steun en toeverlaat’ alvast je angsten en wensen. Dan kun je tijdens de bevalling je energie richten op het opvangen van je weeën. De verloskundige, en soms de kraamverzorgende, bieden je natuurlijk ook ondersteuning tijdens je bevalling.
Zorg ervoor dat je uitgerust aan je bevalling begint. Ga op tijd met zwangerschapsverlof, slaap genoeg en zorg dat je de laatste weken genoeg tijd voor jezelf neemt. Want als je uitgerust bent, kun je beter tegen pijn.
Natuurlijke pijnverlichting
Je lichaam maakt zelf de zogenaamde ‘endorfinen’ aan die een pijnverlichtend effect hebben. Deze natuurlijke pijnverlichter kan je baringspijn draaglijker maken. Rust en een prettige omgeving bevorderen de aanmaak van endorfinen. Naast de natuurlijke aanmaak van endorfinen zijn er ook andere tips en middelen die je in elke situatie kunt toepassen, om beter om te gaan met de baringspijn.
In het begin van de bevalling zijn de weeën vaak nog niet zo sterk. Probeer in deze fase nog niet teveel op de pijn te letten en zoek afleiding! Ga zo lang mogelijk door met waar je mee bezig was.
Wanneer de bevalling vordert, zullen de weeën lastiger worden om op te vangen. Het is belangrijk om een houding te zoeken, waarin jij het beste kunt ontspannen en zo dus de pijn beter de baas bent! Het is gedurende de bevalling ook goed om regelmatig van houding te veranderen. Dit bevordert vaak ook de ontsluiting. Laat alles zo losjes mogelijk hangen en blijf rustig ademhalen. Maak bijvoorbeeld gebruik van bed, stoel, bad, douche, commode, trapleuning en kussens.
Kijk voor inspiratie van verschillende houdingen in de folder hierover van de KNOV.
Concentreer je op je ademhaling. Wanneer je het ritme van je ademhaling volgt, ben je minder gericht op de pijn. Dit helpt je te ontspannen. Vraag je partner mee te helpen met ademen, wanneer je zelf even het juiste ritme kwijt bent of in paniek raakt.
Warmte helpt om te ontspannen. Zorg voor een aangename kamertemperatuur in huis. Doe warme, gemakkelijk zittende kleding aan. Maak eventueel gebruik van een kruik of de warmte van een douche of bad.
Wanneer de weeën sterker worden kan massage van de onderrug of bovenbenen prettig zijn. Soms ervaren vrouwen namelijk niet alleen pijn in de buik, maar ook rug- en/of bovenbeenpijn. Probeer het uit en laat het weten wanneer het niet prettig is. Soms is de concentratie namelijk op haar best wanneer je met rust gelaten wordt en niemand aan je komt.
Denk positief. Geloof dat jij de bevalling aan kan! Bedenk dat elke wee je dichter bij je kindje brengt. Vaak is er tijdens de bevalling ook een moment waarop je het even niet meer ziet zitten. Wees vooral niet boos of teleurgesteld op jezelf. Laat je moed inspreken door je partner of vraag ons om advies.
Pijnmedicatie
Soms komt het voor dat pijn ondanks ‘natuurlijke pijnverlichting’ ondraaglijk is. Je kunt dan ook medicijnen tegen de pijn krijgen. Voor pijnbestrijding met medicijnen moet je altijd naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis moeten ze bij toediening van pijnbestrijding namelijk jouw conditie en die van je kindje goed in de gaten houden.
Pethidine wordt toegediend via een injectie in je bil of bovenbeen. Het middel lijkt op morfine, de werking treedt op binnen een half uur na toediening en zal 2 tot 4 uur effect hebben.
Pethidine neemt de pijn niet helemaal weg, maar haalt de scherpe kantjes van de pijn af.
Voordelen
Pethidine kan in elk ziekenhuis op elk tijdstip worden gegeven.
Ongeveer 50% van de vrouwen is tevreden over het pijnstillende effect.
Je kunt slaperig worden van pethidine en tussen de weeën door soms een beetje in slaap vallen.
Nadelen
Pethidine werkt niet zo snel.
Pas na een half uur wordt de ergste pijn wat minder.
Ongeveer 25-50% van de vrouwen vindt dat de pijn vermindert.
Je kunt misselijk, suf en slaperig worden.
Het kan zijn dat je de geboorte van je kindje hierdoor minder bewust meemaakt.
Vanwege de bijwerkingen voor je kindje wordt pethidine niet meer gegeven aan het einde van de ontsluiting.
Je kindje kan namelijk ook suf worden van de pethidine. Soms hebben baby’s een injectie nodig om weer goed te kunnen ademhalen.
Je mag niet meer rondlopen, omdat je kunt wegvallen.
Een ruggenprik is een injectie in je onderrug met een combinatie van pijnstillende medicijnen. Bij deze pijnbehandeling heb je geen pijn meer in je onderlichaam. De anesthesist brengt onder plaatselijke verdoving onder in je rug een naald aan. Daarbij moet je je rug bol maken en stil blijven liggen of zitten (ook tijdens de weeën). Via de naald wordt een dun, soepel slangetje in je rug gebracht. De naald gaat er weer uit, het slangetje blijft zitten. Door dit slangetje krijg je tijdens de hele bevalling pijnstillende medicatie toegediend. Binnen 15 minuten voel je geen pijn meer.
Voordelen
De meeste vrouwen (95%) voelen helemaal geen pijn meer tijdens de weeën.
Voor zover bekend heeft een ruggenprik geen nadelige gevolgen voor het kind of het geven van borstvoeding.
Je wordt niet slaperig of suf van een ruggenprik en maakt de bevalling dus helemaal mee.
Nadelen
Heel soms werkt een ruggenprik maar een één kant. En bij ongeveer 5% van de vrouwen wordt de pijn niet of nauwelijks minder. Dat kan komen door de plaats waar de naald is ingebracht en de dosering van de medicijnen. De ruggenprik wordt dan soms opnieuw uitgevoerd.
De bevalling, vooral het persen, duurt langer. Daardoor is er ook een verhoogde kans op een kunstverlossing.
De weeën moeten vaker met medicijnen worden ondersteund (bijstimulatie).
Je mag je bed niet uit, omdat je minder/ geen gevoel hebt in je benen. Dat gevoel komt langzaam terug nadat de toediening van het medicijn is stopgezet.
Er wordt een infuus ingebracht, om te voorkomen dat je een te lage bloeddruk krijgt.
Meestal krijg je een blaaskatheter, omdat je door de verdoving zelf niet goed voelt of je moet plassen. Deze wordt na de bevalling weer verwijderd.
Je lichaamstemperatuur kan stijgen door de ruggenprik. Het is dan lastig te bepalen of dat door de ruggenprik komt of dat het om koorts gaat veroorzaakt door een infectie. Soms krijg je dan voor de zekerheid antibiotica. Er is een kans dat je kindje na onderzoek door de kinderarts wordt opgenomen op de kinderafdeling en ook wordt behandeld met antibiotica.
Soms kun je niet meteen en op elk moment een ruggenprik krijgen. Als de anesthesist bezig is moet je wachten tot hij klaar is. Spoedgevallen zullen voor gaan.
Je kunt jeuk krijgen. Deze kan goed behandeld worden door de samenstelling van je medicijnen aan te passen.
Het nieuwe middel remifentanil is een morfine achtige stof die wordt toegediend via een slangetje in de arm (infuus), dat vastzit aan een pompje. Je kunt zelf met een drukknop de hoeveelheid remifentanil bepalen die je toegediend krijgt. Het pompje is zo afgesteld dat je jezelf nooit te veel kunt geven.
Voordelen
Remifentanil werkt al na 1 minuut.
Remifentanil verdooft de pijn beter dan pethidine (maar minder goed dan een ruggenprik).
Nadelen
Remifentanil kan van invloed zijn op je ademhaling en op de hoeveelheid zuurstof in je bloed.
Er is bij remifentanil een kleine kans op ademstilstand bij de moeder. Daarom moeten jij en je kindje bij gebruik van dit middel continu zorgvuldig in de gaten worden gehouden.
Lachgas zorgt ervoor dat je een beetje suf wordt. Het maakt de ergste pijn van de weeën minder. Daarnaast helpt het je ontspannen. Het voelt een beetje alsof je ‘high’ bent. Sommige mensen worden vrolijk en lacherig. Vandaar de naam lachgas.
Lachgas werkt snel: al na 1 minuut voel je het. Het duurt ook maar kort. Het is snel weer uit je lichaam.
Je krijgt lachgas in een geboortecentrum. Je krijgt een kapje dat je zelf op je mond en neus kunt zetten. Door het kapje komt lachgas met zuurstof. Je ademt dit in.
Voordelen
Lachgas helpt redelijk bij pijn tijdens de bevalling.
Het is makkelijk om te gebruiken. Je bepaalt zelf wanneer je het wilt door het kapje op je mond te zetten.
Het werkt snel: al na 1 minuut.
Het werkt kort en is dus snel je lichaam weer uit.
Nadelen
Je kunt je duizelig voelen.
Je vergeet soms een deel van de bevalling, omdat je suf en slaperig bent.
Je kunt misselijk worden en moet misschien overgeven.
Je mag niet je bed uit zolang het lachgas werkt.
Samengevat in een film
Sinds kort heeft de KNOV ook een film over omgaan met pijn tijdens de bevalling.
In de film krijg je aan de hand van ervaringsverhalen van zwangere en bevallen vrouwen en de uitleg van professionals, zoals een (klinisch) verloskundige, gynaecoloog (namens de NVOG) en een neurowetenschapper, informatie over: baringspijn, hoe hiermee om te gaan en welke pijnbehandelingsmethoden er zijn.
Uniek aan de film zijn de heldere animaties die de voor- en nadelen van de meest voorkomende methoden verduidelijken. De nadruk in de film ligt op het vertrouwen in het eigen lichaam van de vrouw voor de bevalling.
De film duurt 20 minuten maar is zeker de moeite waard om te kijken:
En anders is er ook de verkorte versie:
Of alleen de animaties over de verschillende pijnbehandelingsmethoden:
MOTHER-studie Waar staat de afkorting MOTHER voor? MOTHER staat voor Maternal pelvic flOor healTH and ExpeRience. In het Nederlands betekent lees meer…
September telefonische bereikbaarheid Wegens de vakantie van onze assistente Gerda is de bereikbaarheid anders dan je bent gewend. Maandag 9 lees meer…
Verloskundigen Amersfoort is gewaardeerd op ZorgkaartNederland.Bekijk alle waarderingen of plaats een waardering