Soorten echo’s
Tijdens je zwangerschap zullen we je een paar keer op onze eigen praktijk uitnodigen voor het maken van echo’s. Deze dienen verschillende doelen waarover je hieronder meer kunt lezen:
De vitaliteitsecho is ervoor bedoeld om (de eerste) tekenen van een zwangerschap in de baarmoeder te kunnen aantonen. Deze echo spreken we af, indien gewenst, rond de 8 weken zwangerschap.
De echo wordt in principe uitwendig gedaan en daarom is een gevulde blaas nodig. De reden hiervoor is dat bij 8 weken de baarmoeder nog vrij klein is en zich nog achter het schaambeen bevindt. Een gevulde blaas duwt de baarmoeder iets omhoog waardoor deze bij een uitwendige echo beter in beeld te brengen is. Mocht er ondanks de gevulde blaas geen goed beeld te verkrijgen zijn, dan zullen we voorstellen de echo inwendig te doen óf de echo een week later te herhalen.
Met de vitaliteitsecho stellen we nog niet de precieze zwangerschapsduur vast. Hiervoor maken we iets later in de zwangerschap een termijnecho.
De termijnecho is ervoor bedoeld een precieze zwangerschapsduur vast te stellen. Alle zwangeren krijgen deze echo aangeboden. Een uitgerekende datum is namelijk met een termijnecho betrouwbaarder vast te stellen dan met een berekening vanaf de laatste menstruatiedatum.
Landelijk is de richtlijn de termijnecho te maken tussen de 10w0d (tien weken 0 dagen) en 12w6d. Rond deze termijn is het opmeten van de (“kop-stuit”) lengte van de foetus het meest betrouwbaar. De gemeten lengte wordt dan in een grafiek gezet en hiermee kan de precieze zwangerschapsduur worden vastgesteld. Daarmee wordt dan ook de uitgerekende datum bekend.
In principe wordt de termijnecho uitwendig gemaakt. Hiervoor willen we graag dat je een gevulde blaas hebt. De gevulde blaas duwt de baarmoeder iets omhoog waardoor deze duidelijker te zien is. Mocht het zo zijn dat de uitwendige echo een onvoldoende duidelijk beeld geeft, dan stellen we voor om de echo inwendig te doen, óf deze een week later te herhalen.
De 13 wekenecho is een medisch onderzoek naar lichamelijke afwijkingen bij jullie kind. De 13 wekenecho lijkt veel op de 20 wekenecho. Bij beide onderzoeken kijkt een speciaal daarvoor opgeleide echoscopist met een echo apparaat uitgebreid naar jullie kind. 
De 13 wekenecho kan worden verricht van 12+3 tot en met 14+3 weken zwangerschap. Dus vanaf twaalf weken en drie dagen tot en met veertien weken en drie dagen zwangerschap.
Niet alle afwijkingen zijn al op te sporen: Sommige afwijkingen zijn te klein om te kunnen zien bij deze termijn en sommige afwijkingen ontstaan pas later in de zwangerschap. Ook is bij niet alle zwangeren de beeldvorming optimaal, bijvoorbeeld door overgewicht, littekenweefsel in de buikwand of ligging van het kind. Bij de 13 wekenecho wordt er altijd eerst uitwendig, via de buik gekeken en daarna inwendig, vaginaal gekeken. Op deze manier is de kans om iets te missen kleiner. Mocht je hier bezwaar tegen hebben, dan kun je dit natuurlijk aangeven. Bij de 13 wekenecho wordt de echo niet herhaald als de echoscopist niet alles goed kon zien. (Dit in tegenstelling tot de 20 weken echo, waarbij er wel een herhaling wordt afgesproken bij onvoldoende beeldvorming)
Bij de 13 wekenecho kijkt de echoscopist nadrukkelijk niet of het een jongen of een meisje is.
De echoscopist vertelt meteen na de echo de uitslag. Bij 95 van de 100 zwangerschappen ziet de echoscopist geen aanwijzing voor een afwijking. Vervolgonderzoek is dan niet nodig.
Vervolgonderzoek
Bij ongeveer 5 van de 100 zwangere vrouwen ziet de echoscopist iets wat een afwijking kan zijn. Het is niet altijd duidelijk of het inderdaad een afwijking is, hoe erg de afwijking is en wat dit voor jullie kind betekent. Heeft de echoscopist iets afwijkends gezien? U kunt dan kiezen voor vervolgonderzoek.
Indien er een vermoeden op afwijkingen ontstaat kan een zwangere, indien zij en haar partner dit wensen, doorverwezen worden voor een GUO (Geavanceerd Ultrageluid Onderzoek) in het ziekenhuis. Dit is ook een echo die door een speciaal opgeleide gynaecoloog wordt gedaan.
Kosten
De 13 wekenecho wordt vergoed.
Lees voor uitgebreide informatie: onderzoekvanmijnongeborenkind.nl.
Wetenschappelijk onderzoek
In Nederland kan je alleen kiezen voor de 13 wekenecho als je meedoet aan de wetenschappelijke IMITAS studie. Die studie onderzoekt wat de voor- en nadelen zijn van de 13 wekenecho.
Met de 20-weken echo, ofwel het structureel echoscopisch onderzoek (SEO), wordt gekeken naar structurele (lichamelijke) afwijkingen van het ongeboren kind. Dit onderzoek wordt bij voorkeur uitgevoerd rond 20 weken amenorroe (tussen 18+0 en 22+0 weken). Het streven is het SEO voor 21+0 weken af te ronden. De reden hiervoor is dat bij gevonden afwijkingen vervolgonderzoek vaak tijdrovend is en dat er na de uitkomst van het vervolgonderzoek, voldoende tijd moet zijn voor de zwangere om voor zichzelf af te wegen of ze de zwangerschap al dan niet wil afbreken.
Een SEO bij een zwangerschapsduur van 18 tot 20 weken vindt niet alle aandoeningen. Het hangt van de aard van de aandoening af hoe groot de kans is dat de afwijking wordt gezien bij het SEO. Sommige afwijkingen zijn te klein om te kunnen zien bij deze termijn en sommige afwijkingen ontstaan pas later in de zwangerschap. Ook is bij sommige zwangeren de beeldvorming niet optimaal, bijvoorbeeld door overgewicht, littekenweefsel in de buikwand of ligging van het kind.
Een normale uitslag van het SEO is geruststellend, maar het sluit niet uit dat er toch afwijkingen zijn bij de foetus. Niet alle lichamelijke afwijkingen kunnen worden gezien met een echo rond de 20 weken zwangerschap. Daarnaast is het SEO geen genetisch onderzoek en kunnen bijvoorbeeld verstandelijke beperkingen niet vastgesteld worden. Het is belangrijk dat de zwangere zich de beperkingen van het SEO realiseert.
Zwangeren die besluiten een SEO te laten verrichten, kiezen daarmee voor onderzoek van het hele kind. De zwangere kan er niet voor kiezen bepaalde aandoeningen niet te willen weten. Naast structurele afwijkingen kunnen andere afwijkingen gevonden worden die relevant zijn en vervolgonderzoek behoeven. (zogenaamde nevenbevindingen)
Vervolgonderzoek
Indien er bij een SEO vermoeden op afwijkingen ontstaat kan een zwangere, indien zij en haar partner dit wensen, doorverwezen worden voor een GUO (Geavanceerd Ultrageluid Onderzoek) in het ziekenhuis. Dit is ook een echo die door een speciaal opgeleide gynaecoloog wordt gedaan.
GUO type 1: hiervoor komen zwangeren in aanmerking die op basis van hun achtergrond een verhoogde kans hebben op een aangeboren afwijking. Zij slaan het screeningsstadium over.
GUO type 2: hiervoor komen zwangeren in aanmerking bij wie een echoscopist bij het SEO een (verdenking op) een afwijking vindt.
Kosten
De 20-weken echo wordt door je zorgverzekeraar vergoed.
Lees voor uitgebreide informatie: onderzoekvanmijnongeborenkind.nl.
Soms is het nodig om op indicatie van de verloskundige een extra echo te maken, bijvoorbeeld bij bloedverlies of als we twijfelen aan de groei van je kindje. Deze echo’s zullen wij zelf in onze eigen praktijk uitvoeren. Voor een aantal speciale indicaties zullen wij je naar het ziekenhuis verwijzen.
Bloedverlies
Bloedverlies kan verschillende oorzaken hebben. Bij weinig bloedverlies is er vaak niets aan de hand, maar als je je zorgen maakt of als er meer bloedverlies is, dan is het verstandig contact op te nemen met de dienstdoende verloskundige. Zij zal met je doornemen of het nodig is een extra echo te laten maken.
Groei-echo
De verloskundige kan bijvoorbeeld bij het uitwendig onderzoek van de buik twijfelen aan de groei van je kindje en besluiten een groei-echo te laten maken. Bij de groei-echo wordt de groei van je kindje bekeken door naar verschillende afmetingen te kijken, bijvoorbeeld door de hoofdomtrek (HC), buikomtrek (AC) en bovenbeenlengte (FL) te meten. Ook kijken we naar de hoeveelheid vruchtwater. We hopen zo een beeld te krijgen van de conditie van de baby en de placenta.
Liggingsecho
De liggingsecho voeren wij uit rond 36 weken zwangerschapsduur. Op de echo is inmiddels weinig te zien, omdat het kindje is gegroeid en vaak al met het hoofdje in het bekken ligt. De echo is alleen bedoeld om er zeker van te zijn dat je kindje met het hoofdje naar beneden ligt. Daarnaast kijken we nog naar de groei van je kindje. Dit doen we door de hoofdomtrek (HC), buikomtrek (AC) en bovenbeenlengte (FL) te meten en we zullen ook naar de hoeveelheid vruchtwater kijken. Zodoende blijven we een goed beeld houden van de conditie van je kindje en van de placenta.
Elders op onze website vind je nog meer informatie over onderzoeken in de zwangerschap.
Contact
Verloskundigen Amersfoort is gewaardeerd op ZorgkaartNederland.Bekijk alle waarderingen of plaats een waardering